Evrimcilik Nedir?
Evrimcilik Nedir?
Evrim düşüncesine dayanan öğretilerin genel adı.
Canlı varlıkların evrimini ileri süren Lamarck ve Darwin öğretilerini adlandırır.
Lamarck, canlı varlıkların ‘çevreye uyma’yla değiştiklerini ve çevre değişikliklerinin ‘kalıtım’la yeni kuşaklara geçtiğini ileri sürmüştü. Göçüp giden türlerin göçüş nedenlerini açıklayamayan bu öğretiye Darwin, bu nedenleri açıklayan ‘doğal ayıklanma’ yasasını ekledi. Bundan başka Darwin, çok sayıda deneylere dayanarak tümevarımsal bir yöntemle bilimsel bir evrimcilik kuramı gerçekleştirdi.
Evrimcilik deyimi, İngiliz düşünürü Herbert Spencer’in öğretisini de adlandırır. Spencer, bir türdenliğin ayrı türdenliğe bölünerek gelişmesi anlamında ileri sürdüğü evrimi genel bir yasa olarak bütün varlıklara yaymıştı. Evrimin, doğasal, yaşamsal, ruhsal, ve toplumsal bütün oluşmaların genel yasası olduğunu savunuyordu. Ne var ki, ileri sürdüğü kesintisiz ve niceliksel bir evrim anlayışıydı. Doğal ve toplumsal gerçeklerse sıçramalı ve nicelik birikimlerinden nitelik değişmelerine atlayan bir evrimi tanıtlıyorlardı. Metafiziğe açık kapı bırakan öğretisi, nitekim, gericilerce eytişimsel özdekçiliğe karşı çıkartılmıştır. Bu savın tam tersi de, aynı metafizik anlayışta olmak üzere, Fransız metafizikçisi Bergson’un evrimin sadece nitelikçe değişmelerden ibaret bulunduğunu ‘yaratıcı evrim’ kuramıyla ileri sürülmüştür. Bütün bunlar ve dönüşümcülük, değişimcilik, hatta Darwinciliğin kasıtlı olarak saptırılmış ve çarpıtılmış metafizik yorumları bilimdışı varsayımlardır. Ya sadece niceliksel ya da sadece niteliksel değişmeleri evrensel anlamda bir evrim olarak ileri süren bu kaba ya da ham evrimcilik öğretilerinin altında evrimin çağlar boyunca yavaş yavaş açılan bir Tanrı planı olduğunu savunan ‘tanrıbilimsel evrimcilik’ anlayışı yatar. Kimilerince tanrıbilime karşıt sayılan ham ya da kaba evrimcilik anlayışları tam tersine tanrıbilime upuygundurlar. Düşüncenin mantıksal gelişmesini açıklamak için ileri sürülen Hegel anlayışı da böylesine bir evrimciliktir.
Bütün bu yanlış öğretiler, çağımızda, gözden geçiriciler (revizyonistler) ve iyileştirmecilerce (reformistler) toplumsal devrimi yadsımak için kullanılmıştır.
Eytişimsel dilde evrimcilik deyimi, genellikle, kaba ve gerici evrimciliği dile getirmek için kullanılır. Bu yüzden, evrim ve devrim bağımlılığını dile getiren eytişimsel özdekçi evrimciliği dile getirmek için ‘bilimsel evrimcilik’ deyiminin kullanılması gerekir.