Kavram Nedir?
Kavram Nedir?
Mantık:
Kavram, nesnel gerçekliğin insan beyninde yansıma biçimidir. Bundan ötürüdür ki her kavram doğrudan ya da dolaylı olarak nesnel gerçekliği içerir. Bu, örneğin ağaç gibi nesne kavramları için böyle olduğu gibi özgürlük gibi düşünce kavramları için de böyledir. Zümrüdü anka kuşu gibi tümüyle hayal ürünü olan kavramlar bile nesnel gerçeklikten yansımıştır. Ne var ki böyle kavramlar nesnel gerçekliğe döndürülemezler; eş deyişle denenemez, doğrulanamazlar. Bunlar bilimdışı kavramlardır. Demek ki kavramları bilimsel ve bilimdışı kavramlar olmak üzere de ayırmak gerekir.
Kavramlar, kendisi de nesnel gerçekliğin bir ürünü olan insan beyninin etkin ve yaratıcı yapısının ürünüdürler. Ama Hegel’in Felsefe Tarihi Dersleri’ni incelerken altını çizdiği gibi ‘’Kavramlar, insanın düşünce ve hayal gücü özgürlüğüyle varolmazlar. Doğada et ve kana sahiptirler. Özdekçilik de bu demektir işte. Mistik bir dille söylenirse insansal kavramlar, doğanın ruhudur. Bu demektir ki insanın kavramlarında doğa orijinal ve diyalektik biçimde yansır’’. İnsan ansal (zihinsel) faaliyetiyle, doğanın bu orijinal ve diyalektik yansıması’dan kavramlar, bu kavramlardan yargılar, bu yargılardan uslamlamalar, bu uslamlamalardan varsayımlar, bu varsayımlardan kuramlar meydana getirir. Onları doğada dener, doğrular ve işe koşar. Mantıksal olarak nesne kavramları ikiye ayrılır: Tek bir nesnenin özelliğini belirten kavramlara bireysel kavramlar, bir nesneler sınıfının özelliklerini belirten kavramlara genel kavramlar denir. Bireysel kavramlar Ahmet, İstanbul gibi ad’lardır. İnsan, cami, kent genel kavramlardır. Genel kavramlar da ikiye ayrılır: tür kavramları, cins kavramları. Her cins kavramı, bir üstündeki cins kavramına göre tür kavramı; her tür kavramı da bir altındaki tür kavramına göre cins kavramıdır. Örneğin omurgalılar kavramı, kuşlar kavramına göre bir cins kavramı, ve hayvanlar kavramına göre bir tür kavramıdır. Kavram, sözcüğün anlamıdır. Eşanlamlı birkaç sözcük tek kavramı taşıdığı gibi çokanlamlı bir sözcük de birkaç kavramı taşıyabilir. Bilimlerin gen gibi kendilerine özgü kavramları bulunduğu gibi nedensellik gibi birlikte kullandıkları kavramlar da vardır. kavramlarını açık seçik tanımlamak ve aydınlığa kavuşturmak her bilimin görevidir.
Kavramlar nesnel gerçeklikten yansıdıkları için tıpkı nesnel gerçeklik gibi kesin, durgun, sonsuz ve saltık değildirler. Kavramlar da nesnel gerçeklik gibi daima gelişirler ve yenilenirler. Kavramları dondurmak,, sonsuz ve saltık saymak metafiziğin yapısı gereği zorunlu olarak düştüğü büyük yanılgılardan biridir. Unutulmamalıdır ki kavramlar somutla bağlantılı soyutlardır. Esnek, devimsel, göreli, karşılıklı bağlılık içindedirler.