Spermeta Nedir?
Spermata Nedir?
Tohumlar.
Antik Çağ Yunan felsefesinin çok önemli terimi ilkin atomcu Anaksagoras tarafından kullanılmıştır. Empadokles, evrenin dört öğe’den oluştuğunu ileri sürerken bu öğelerin pek küçük parçacık (Yu. Morion)’lara bölünmüş ve yan yana dizilmiş olduğunu söylüyordu. Bölünmez (Yu. Atoma) deyimini tasarımlayamamıştı.
Ama bu parçacıkların küçüklüklerinden ötürü algılanamayacaklarını ilerisürüyordu. Ona göre bu parçacıklar cisimleri oluşturduğu gibi cisimlerdeki bütün değişmeler de küçücük dış deliklerden giren bu parçacıkların birleşmeleri (sevgi) ve ayrılmaları (nefret) yoluyla gerçekleşiyordu. Bu parçacıklar özdeksel, aynı zamanda da tanrısaldılar (eşanlamda ruhsaldılar, çünkü sevgi ve nefret gibi ruhsal bir itkiyle birleşip ayrılıyorlardı). Bu yüzen idealistler, Empadokles kuramına psikofizik atomculuk derler. Aristoteles’in bildirdiğine göre Anaksagoras spermata kuramını Empedokles’in bu tasarımından çıkarmıştır. Anaksagoras’ın tohum’ları da bir çeşit atom’durlar. Anaksagoras’a göre cisimleri, bunların niceliksel oranları oluşturur. Örneğin belli bir nicelikte tohum odun olur, belli bir nicelikte tohum demir olur vb. Anaksagoras’a göre bu tohumlar tümüyle özdekseldir. Bu tohumlar niceliksel ve niteliksel olarak sonsuz’durlar.
Bu kuramlar daha sonra Abderalılar tarafından geliştirilmiştir. Empadokles, Anaksagoras ve Demokritos, birer bilgi kuramcıları değil, birer doğa bilginleridir.
Spermata terimi daha sonra Stoa’cı Zenon tarafından da kullanılmıştır. Zenon, doğayla tanrıyı özdeş tuttuğundan bu spermatikoi’lerin ilksiz ve sonsuz tanrısal yasalara göre evreni oluşturduklarını ileri sürer; büyük öke Herakleitos’un birçok bakımlardan etkisi altında bulunan Zenon, bu tohumcuklara Herakleitos’çu bir deyimle logoi de der.